Dzieje 2 pułku ułanów grochowskich sięgają czasów Rzeczypospolitej szlacheckiej kiedy to Pułk 2 Jego Królewskiej Mości I Rzeczypospolitej Lekkiej Jazdy wsławił się w bojach z wojskami rosyjskimi w czasie wojny 1792 roku i Insurekcji Kościuszkowskiej. Po upadku państwa pułk przestał istnieć, jednak już wkrótce miała pojawić się nowa nadzieja w dalekiej Italii. Rzesze patriotów powierzyło swe nadzieje w przywódcy Francuzów. Nadarzyn, Grochów, Sandomierz, Przedborze, Mir, Berezyna, Paryż. Wszystkie te miejsca uświęcone są krwią jeźdźców grochowskich.
W armii Królestwa Polskiego 1815-1830
Mimo upadku imperium, pułk przetrwał zawieruchę by służyć dalej pod sztandarami Królestwa Polskiego. W tym też czasie (20 stycznia 1815 r.) dowództwo nad nim objęła najbardziej zasłużona dla formacji osoba. Był nią pan pułkownik Józef Dwernicki, który dowodził pułkiem przez 14 lat. W tym czasie Dwernicki otrzymał kolejne ordery: Św. Anny z brylantami, Św. Stanisława II klasy z gwiazdą, Św. Włodzimierza III klasy. Dowodzi to docenieniu zdolności dowódczych Józefa Dwernickiego. W 1826 r. pułk Dwernickiego pełnił służbę w Warszawie. Ułani eskortowali aresztowanych patriotów i rozmawiali z nimi, co było zabronione. Dwernicki o tym wiedział i akceptował takie zachowanie. Doniesiono o tym wlk. ks. Konstantemu co spowodowało, że Dwernicki popadł w niełaskę. Pułk na przeglądzie został uznany za najgorszy, przepojony duchem rewolucyjnym. Wkrótce został odesłany z Warszawy. Dwernicki chciał opuścić pułk, ale stawiane różne trudności materialne i szykany w. ks. uniemożliwiły to. Z okazji koronacji nowego cara – króla Mikołaja I w 1829 r. na wojsko spadły liczne awanse. Józef Dwernicki został awansowany na gen. brygady i przydzielony do sztabu dywizji strzelców konnych dowodzonych przez gen. Klickiego. Z rozkazu gen. Klickiego, Dwernicki objął dowództwo I Brygady w tej dywizji. Po tym awansie opracował regulamin dla kawalerii rosyjskiej, który obowiązywał jeszcze w czasie wojny krymskiej. W 1830 roku został nagrodzony Znakiem Honorowym za 20 lat służby.
2 Pułk w czasie powstania listopadowego 1830-1831
Powstanie Listopadowe objęło swym zasięgiem Królestwo Polskie, Litwę, a także część Ukrainy i Białorusi. Istotną rolę w powstanie, jeśli chodzi o działania zbrojne odegrał Józef Chłopicki. Zyskał on wielką popularność i uznanie jako dyktator powstania – doskonale poprowadził wojsko polskie, co miało odzwierciedlenie w zwycięskim starciu – bitwa pod Grochowem.
2-gi Pułk Ułanów dowodzony przez płk Dwernickiego był jedną z barwniejszych formacji ułańskich okresu Królestwa Polskiego oraz powstania listopadowego. Każdy z pułków ułańskich miał swój kolor odróżniający go od pozostałych, u Dwernickiego był to kolor biały, w którym wykonywano następujące części mundurowe: rabat, kołnierz, mankiety, wypustki, lampasy u spodni oraz górę czapki. W skład stroju wielkiego wchodziły spodnie z karwaszami skórzanymi i z naszytymi podwójnymi lampasami białymi, kurtka mundurowa, pas materiałowy, czapka z etyszkietami oraz szabla, ładownica i lanca z proporczykiem. Etyszkiety były noszone w charakterystyczny sposób: jednym końcem zapięte na guziku u prawego rogu czapki (od prawej ręki) zwisały swobodnie do szyi, którą opasały, koniec z frędzlami przekładano pod epoletem tak, aby zwisał na lewej piersi. Szabla była mocowana na długich rapciach z bielonej skóry.
2-gi Pułk Ułanów wsławił się w wielu bojach podczas powstania listopadowego w 1830 i 1831 roku. Wraz z upadkiem powstania skończyła sie jego historia do momentu odtworzenia jednostki podczas Rewolucji na Węgrzech w 1848 roku. Tradycje formacji były również kontynuowane w okresie II RP
Pułk brał udział w walkach w czasie powstania listopadowego.
Zakrzew, Stoczek (14 lutego)
Dobre, Długa Kościelna (17 lutego)
Wawer (19 lutego)
Grochów (25 lutego)
Kurów, Wawer (3 marca)
Dębe Wielkie (1 kwietnia)
Górzno (3 kwietnia)
Domanice, Iganie (10 kwietnia)
Poryck (11 kwietnia)
Boreml (19 kwietnia)
Mińsk (26 kwietnia)
Rudki (20 maja)
Ałotoryja (21 maja)
Ostrołęka (26 maja)
Drobin (13 lipca)
Krynki (28 sierpnia)
Międzyrzecz (29 sierpnia)
Brześć (31 sierpnia)
Za walki pułk otrzymał 1 krzyż kawalerski, 32 złote i 32 srebrne.
W pierwszym Korpusie w Rosji 1917-1918
Zgodnie z założeniami Korpus miał wraz z osiągnięciem gotowości bojowej być skierowany na front walki z Niemcami. Jednak sytuacja na froncie i wewnątrz Rosji spowodowała, że zadania Korpusu zostały zmienione. Korpus na front przeciw Niemcom nie został skierowany. Gen. Dowbor widział zbliżający się konflikt z władzą bolszewicką, stał jednak na stanowisku niemieszania się w wewnętrzne sprawy Rosji. Zaproponował więc dowództwu bolszewickiemu umowę rozlokowania sił I Korpusu, co miało stanowić podstawę do zawarcia rozejmu do czasu ostatecznego wyjaśnienia sytuacji na froncie. Wobec postawienia przez bolszewików warunków nie do zaakceptowania przez dowództwo I Korpusu doszło do walk Korpusu z oddziałami Gwardii Czerwonej. W walkach tych, na początku lutego 1918, siły Korpusu odniosły kilka zwycięstw, z których najważniejsze to zdobycie 29 stycznia 1918 twierdzy w Bobrujsku, obsadzonej przez 7 tysięczną załogę bolszewicką. 19 lutego 1918 Polacy zdobyli Mińsk Litewski. Walki polsko-bolszewickie w tym czasie toczono również m.in. pod Tatarką, Osipowiczami i wielu innych regionach. Po zawarciu traktatu brzeskiego władze niemieckie postanowiły doprowadzić do likwidacji Korpusu. Gen. Dowbor próbował lawirować opierając się na autorytecie Rady Regencyjnej. Mimo oporu konspiracyjnego organizacji piłsudczyków z Leopoldem Lisem-Kulą i Melchiorem Wańkowiczem na czele rozpoczął się proces likwidacji Korpusu.
21 maja 1918 Korpus został rozbrojony przez oddziały niemieckie w twierdzy w Bobrujsku (którą w tym czasie kontrolował), po uznaniu zwierzchnictwa Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego i żądaniu kapitulacji przedstawionym przez dowództwo niemieckie. Ostatni transport wojsk Korpusu opuścił Bobrujsk 8 lipca 1918. Żołnierze Korpusu po rozbrojeniu przybyli w większości do Warszawy, gdzie odegrali znaczącą rolę w odzyskaniu niepodległości, a następnie weszli w skład powstającego Wojska Polskiego. Jesienią 1918 Dowborczycy włączyli się do organizacji oddziałów Wojska Polskiego, stając się kadrą wielu pułków.
W Bobrujsku, na miejscowym cmentarzu wojennym, istniał wysoki kopiec z krzyżem na szczycie pod którym zostało pochowanych około 2 tysiące polskich żołnierzy I Polskiego Korpusu. Obecnie nie pozostał po nim najmniejszy ślad. Replika tego kopca, znacznie pomniejszona, znajduje się na cmentarzu Powązkowskim. W dwudziestoleciu międzywojennym byli tutaj chowani Dowborczycy.
Pułk w walce o granice 1918-1920
W listopadzie 1918 zaczęto odtwarzać 2 Pułk Ułanów Grochowskich. Poszczególne jego szwadrony organizowane były w Łodzi, Łowiczu i Siedlcach. W Warszawie pracował nadal konspiracyjnie sztab pułku, kierowany przez por. Mieczysława Kudelskiego. Pod koniec 1918 dowództwo 2 p.uł. stacjonowało w Kaliszu, a kolejne szwadrony formowano w Koninie, Kutnie i Włocławku.
Odtworzone poszczególne szwadrony pułku kierowane były na front wschodni. Działały głównie na Wołyniu. Do większych starć doszło pod Zaborzem, Przewodem. Brały one również udział w rozbrajaniu Niemców na Podlasiu. Dopiero w październiku 1919 pułk działał w pełnym składzie.
Walki
1 szwadron walczył na froncie wołyńskim, 2 szwadron na galicyjskim, a następnie na poleskim, 3 szwadron – na galicyjskim, 4 – na podlaskim. 5 szwadron pułku skierowany został do Cieszyna gdzie stoczył potyczkę z Czechami w Lipowcach, a potem przeszedł na front galicyjski.
Pierwszy rozpoczął walki 4 szwadron pod dowództwem rtm. Kazimierza Żelisławskiego. Walczył kolejno z Niemcami, Ukraińcami i Rosjanami. 5 grudnia 1918 dzięki samodzielnej nocnej akcji wywiadowczej ułana Aleksandra Szucha, rozbroił bez walki i strat własnych szwadron niemieckich "Huzaraów Śmierci" w Rożkach pod Mordami. 6 lutego 1919, działając wspólnie z innymi pułkami, zdobył twierdzę Brześć, a 8 lutego węzeł kolejowy w Żabince. 10 lutego pod Kobryniem wziął do niewoli sztab korpusu atamana Semena Petlury. 17 lutego ułani szarżowali na pułk bolszewicki pod Antopolem. Szwadron maszerował dalej przez Pińsk, Dawidgródek i Łunieniec.
30 stycznia 5 szwadron stoczył potyczkę z Czechami pod Lipowcem o most na Wiśle. 27 lutego, jako pierwszy z oddziałów polskich wkroczył do Cieszyna. W marcu reorganizował się w Kaliszu, by następnie ruszyć na front galicyjski i m.in. wziąć udział w obronie Bełza.
l szwadron walczył na trasie od Chełma do Kowla. Wchodził w skład Grupy gen. Edwarda Śmigłego-Rydza. Uczestniczył w zajmowaniu Hołub i stacji kolejowej Maniewicze. W czerwcu pod Zamościem dołączył do pułku i został zreorganizowany.
W kwietniu 1919 walki rozpoczął 2 3 i 5 szwadron. Walczyły z Ukraińcami w rejonie Rawy Ruskiej, a od czerwca na na Polesiu, gdzie bił się na terenach między Styrem i Stochodem; nacierał też na Sarny.
5 maja pułk, zajął Żółkiew. Walcząc nadal w niepełnym składzie, atakował Brody, a w wypadzie na Radziłłów zdobył nieprzyjacielski pociąg pancerny. W trakcie działań dokonywano szeregu zmian organizacyjnych, a także korekt w numeracji szwadronów. W końcu lipca 1919 trzy szwadrony skoncentrowały się w rejonie Zbaraża, a w sierpniu pułk rozpoczął walki Wołyniu. zdobyto Lachowice i Zasław. W listopadzie – już z 4 szwadronem i nowo sformowanym szwadronem technicznym – dotarł do Antonin w miejsce formowania pułku w 1917. Zimą pododdziały pułku pełniły służbę patrolową nad Słuczą na odcinku Ostropol- Lubar. Wiosną 1920 sformowano kolejny pododdział – szwadron karabinów maszynowych.
25 kwietnia pułk w składzie III Brygady Jazdy, przeprawił się za Słucz i uderzył na Koristyszewo. Na początku czerwca zdobył jeszcze Chwastów i Morozówkę. Od 5 czerwca pułk prowadził działania opóźniające walcząc z kawalerią Semena Budionnego. Wycofywał się po osi: Oziema, Zwiahl, Równe. Nad Styrem w Beresteczku pozostał, podporządkowany 15 DP, szwadron detaszowany porucznika Kazimierza Halickiego . Walczył on potem m.in. pod Zambrowem, Łomżą i Kolnem. Pułk w okolicach Hrubieszowa uzupełnił stany i zreorganizował pododdziały. Uderzał jeszcze 1 lipca na Annopol, oraz przebijał się z okrążenia pod wsią Nowy Dwór. Z początkiem sierpnia 1920 2 p.uł. walczył w składzie VIII Brygady Jazdy przeciw 3 Korpusowi Kawalerii Armii Czerwonej pod Ostrołęką i wycofał się do Nowego Miasta.
13 sierpnia rozpoczął działania ofensywne i rozbił pod Milewem bolszewicki 20 pułk strzelców. 15 sierpnia wkroczył zwycięsko do Ciechanowa, a następnie kontynuował pościg za piechotą wyprowadzając szarżę pod Kraszewem, oraz ścigał uchodzące w kierunku Prus Wschodnich oddziały Korpusu Kawalerii Gaja.
1 września transportem kolejowym przegrupowano pułk spod Mławy pod Chełm. Tam dołączył do pułku detaszowany szwadron porucznika Kazimierza Halickiego będący w podporządkowaniu 15 DP. Ułani weszli w skład 2 Dywizji Jazdy. Prowadzono pościg za Armią Konną Budionnego po trasie Koniuchy-Żuków. 17 września zdobyto Klewań, Równe zajęto bez walki i prowadzono nadal pościg w kierunku na na Korzec. 1 października pułk wykonał wypad za Słucz, szarżując pod Iwanówką i Romanówką. Szwadrony brały też udział w zagonie na Korosteń, odnosząc m.in. zwycięstwo pod Żłobiczem. 12 października, w trakcie odchodzenia na linię Słuczy pułk działając pod Krasnogórką i Rudnią Baranowską wymusił kapitulację bolszewickiej 7 DP.
W grudniu "biali ułani" opuścili tereny nadgraniczne i stanęli pod Włodzimierzem Wołyńskim. Na Wołyniu powstała osada wojskowa ułanów grochowskich. W marcu 1921 pułk zajął kwatery pod Włodawą, a w maju witano go w Suwałkach, które to na 17 lat stały się jego garnizonem.
W garnizonie suwalskim 1921-1939
Suwałki stanowiły jeden z największych garnizonów w przedwojennej Polsce.Koszary porosyjskie przy szosie na Kalwarię stały się stałym miejscem stacjonowania pułku w okresie międzywojennym. Pułk zajmował trzy dwupiętrowe bloki koszarowe dla ułanów, blok oficerski i mały domek mieszkalny dla dowódcy. Posiadał też kasyno, w którym na parterze zbierali się podoficerowie, a na piętrze oficerowie, sześć stajni, krytej ujeżdżalni, wartowni oraz kilku mniejszych obiektów gospodarczych. Urządzono także plac alarmowy, do zawodów konnych i ćwiczeń.
W kronikach pułku zapisano największe wydarzenia okresu służby pokojowej. W dziesięciolecie powstania pułku odsłonięto na terenie koszar pomnik ku czci poległych w latach 1917 – 1920 . Z tej okazji witano w Suwałkach prezydenta II Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego. W dwa lata później świętowano piętnastolecie istnienia pułku, odsłaniając nieopodal bramy pomnik szefa pułku, gen. Józefa Dwernickiego. Od jego też imienia nosił nazwę cały kompleks koszarowy.
Zmiany w uzbrojeniu
Pułk dokonywał zmian w uzbrojeniu i wyposażeniu. W 1925 zdano szable z lat wojny, wprowadzając francuskie. W 1936 zaczęto wprowadzać szable polskie z Huty Ludwików. Przed wybuchem wojny lance niemieckie zastąpiono francuskimi. Do 1925 pułk posiadał austriackie karabinki Mannlicher wz. 95, a do 1927 rosyjskie kbk. Mosim. Później wprowadzono karabinki Mauser wz. 27 i 29 produkcji warszawskiej Państwowej Fabryki Karabinów. W 1930 wymieniono francuskie rkm Chauchat na Browning wz. 28. Pułk posiadał też na taczankach austriackie ckm Schwarzlose, od 1925 niemieckie Maximy wz. 08, a od od listopada 1938 Browning-Colty wz. 30. W lipcu 1939 pułk otrzymał pierwsze karabiny przeciwpancerne Ur wz. 35.
Szkolenie
Dzień szkoleniowy rozpoczynał się pobudką o 5:00, a kończył capstrzykiem o 21:00. W październiku pułk wcielał rekrutów i szkolił ich do wiosny w składzie szwadronów (plutonów). Na poligon wyruszano w połowie lipca. Tam doskonalono ostre strzelanie, forsowanie rzek itp. Manerwy odbywały się zazwyczaj w sierpniu lub wrześniu w okolicach Skidla na Grodzieńszczyźnie, Baranowicz lub pod Białymstokiem. Prowadzono również kursy dla analfabetów i wykłady z zakresu wiedzy rolniczej. Dla podoficerów w 1926 założono Uniwersytet Żołnierski. Mogli oni ukończyć na nim pełny kurs 7 klasowej szkoły powszechnej. Poziom wyszkolenia oficerów oceniano wysoko. W 1939 80% kadry to absolwenci Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. W pułku doskonalili swoje umiejętności praktyczne, a także uczęszczali na wykłady koła Towarzystwa Wiedzy Wojskowej, brali udział w kursach języków obcych, narciarstwa i jazdy samochodowej.
Konie białych ułanów
Rocznie kupowano od 40 do 70 trzylatków (klacze i wałachy), głównie w Wielkopolsce, a później w lubelskim. Nad stanem koni czuwała dobrze wyposażona służba weterynaryjna.
W pułku zrezygnowano z utrzymania koni wyłącznie maści siwej. Siwki pozostały w plutonach łączności i trębaczy oraz w poczcie sztandarowym. Większość pododdziałów miała kasztany: w pierwszym szwadronie latarnie i nogi białe, w drugim – strzałka, gwiazdka, nogi białe, w trzecim – gwiazdka, mało białego, w czwartym oraz szwadronie ckm – ciemne.
Święta w pułku
Stałymi elementami święta pułkowego były: w przeddzień msza za poległych, a 26 sierpnia msza polowa w szyku konnym, następnie defilada, zawody konne, wspólny obiad, koncert orkiestry i bal. Do obiadu zasiadali razem oficerowie, podoficerowie i ułani. Wygłaszano przemówienia i czytano telegramy.
W dniach świąt państwowych i narodowych oraz najważniejszych świąt religijnych trębacze grali pobudkę na ulicach miasta, pułk uczestniczył w defiladzie, urządzano uroczyste capstrzyki, wygłaszano pogadanki.
W wigilię bożego narodzenia do wspólnej kolacji zasiadano w jadalni żołnierskiej i dzielono się opłatkiem. Zgodnie z tradycją ułańską kawałki opłatków kładziono również do żłobów końskich.
Kilka razy w ciągu roku zapraszano członków Koła Oficerów Rezerwy i b. Ochotników. Pamiętano także o zaproszeniach dla oficerów, którzy pozostali w barwach pułkowych, a służyli poza jednostką macierzystą. Pod opieką pułku pozostawał też pluton Krakusów w Chmielówce Starej
Kampania wrześniowa 1939
Pułk wziął udział w kampanii wrześniowej w składzie Suwalskiej Brygady Kawalerii (Samodzielna Grupa Operacyjne "Narew").
Od 1września 1939 pułk osłaniał rejon na północny zachód od Suwałk. 2 września Niemcy zajęli Bakałarzewo, które jeszcze tego samego dnia zostało odzyskane. W następnym dniu oddział niemiecki zaatakował Filipów. I ten atak został odparty przez 3 pluton, 3 szwadronu a następnie w nocy z 2 na 3 września 3 szwadron przekroczył granicę i dotarł do miejscowości Mierunksen (obecnie Mieruniszki), po czym powrócił na stanowiska bez strat. W dniu 4 września około godz. 16:00 pułk otrzymał rozkaz zejścia z zabezpieczenia granicy i przemarsz przez Bryzgiel i Suchą Rzeczkę do lasów nad jeziorem Serwy. 5 września pułk maszerując nocą dotarł do Sadowa i po całodziennym wypoczynku wyruszył, także w nocy, przez Korycin do rejonu Knyszyna. Wieczorem 7 września gen. Zygmunt Podhorski, dowódca Suwalskiej Brygady Kawalerii, skierował pułki brygady do lasów na wschód od Zambrowa. 8 września rano szwadrony dotarły w rejon Starego Wykna i ukryły się w lasach otaczających miejscowość. Kolejne dwa dni minęły bez styczności z nieprzyjacielem. Pułk przygotowywał się do realizacji wyznaczonego zadania, to jest osłony Narwi na odcinku Lutostań – Wizna. 10 września dotychczasowy dowódca pułku płk Plisowski został mianowany dowódcą 18 Suw.BK, zaś dowództwo pułku objął ppłk Karol Anders, który pod wpływem informacji o przerwaniu linii obrony na prawym skrzydle pułku, co groziło ewentualnym jego obejściem, ruszył wraz z 2 szwadronem w kierunku miejscowości Rutki gdzie starł się z nieprzyjacielem. Do walki kierowane były kolejne szwadrony, które nie były jednak w stanie zablokować grobli od Wizny na Rutki. Jednak obecność szwadronów pułku w tym rejonie dezorganizowała częściowo ruchy niemieckiego XIX Korpusu Armijnego.
Walki na pozycjach obronnych trwały do wieczora, po czym pułk powrócił na pozycje wyjściowe. Wobec odwrotu 18 DP, walczącej w rejonie Zambrowa, ppłk Anders zadecydował o wycofaniu pułku dwoma kolumnami: 1 i 4 szwadron w kierunku na Szlasy-Lipno – Kossaki Borowe, 3 szwadron na Kulesze Kościelne, zaś 2 szwadron, który przeszedł za miejscowość Rutki, przebijał się samodzielnie trasą: las koło miejscowości Zabłocie na skraju Puszczy Białowieskiej, miejscowości Budy i Rudnia, do której dotarł 19 września. Dalej miał podążać na północny wschód, na Wołkowysk, do Ośrodka Zapasowego. Za Rudnią musiał jednak zawrócić i skierował się w rejon Białowieży, gdzie koncentrowały się oddziały 18 Suw.BK. Kolumna główna (1 i 4 szwadron) wycofywała się trasą: Gołasze-Dąb, Sokoły, Suraż, Białystok, Wołkowysk. W czasie marszu kolumna została, w wyniku walk, podzielona na mniejsze pododdziały, które przebijały się samodzielnie. 3 szwadron wycofywał się trasą: Hodyszewo, Waśki, Porozów i 18 września dotarł do Wołkowyska. Ponieważ miasto zaczęły zajmować oddziały sowieckie, dowódca szwadronu rtm. Cyngott zdecydował o dalszym marszu w kierunku południowo-zachodnim na Świsłocz – Białystok i po 9 dniach szwadron połączył się z pułkiem (już bez 1. i 4. szwadronów). 12 września dowództwo pułku przejął mjr Antoni Platonoff, zaś ppłk Anders powrócił do 1 Pułku Ułanów Krechowieckich jako jego dowódca.
Szwadrony 1 i 4 dotarły do Ośrodka Zapasowego Suwalskiej Brygady Kawalerii w Wołkowysku, gdzie po uzupełnieniu i reorganizacji weszły w skład 102 Pułku Ułanów. 18 września 102 p.uł. wyruszył w kierunku miejscowości Mosty a następnie przez Skidel pod Grodno, gdzie w dniach 20 – 22 września brał udział w obronie miasta. Przebijał się następnie w kierunku północnym i po przeprawieniu się pod Hożą na zachodni brzeg Niemna skierował się do granicy z Litwą. Granicę litewską 102 p.uł. przekroczył 23 września 1939 i został internowany.
W okolicach Białowieży gen. Zygmunt Podhorski ps. “Zaza” powołał ze zgromadzonych oddziałów Suw.BK i Podl.BK improwizowaną jednostkę kawalerii Dywizję Kawalerii "Zaza", złożoną z dwóch Brygad: Brygady Kawalerii "Plis" pod dowództwem płk. Kazimierza Plisowskiego i Brygady Kawalerii "Edward" pod dowództwem płk. Edwarda Milewskiego. 2 p.uł. został zreorganizowany i włączony w skład Brygady Kawalerii "Plis".
21 września pułk ruszył w kierunku miejscowości Mszanki a patrole w kierunku Kleszczele – Czeremcha, natrafiając w tym rejonie na nieprzyjaciela. 22 września brygada napotkała znaczne siły przeciwnika w rejonie miejscowości Omelanec i stoczyła z nim zwycięski bój. W następnym dniu ułani odpoczywali w miejscowościach Augustynka i położonej około 1 km na wschód osadzie Klateczka. 24 września pułk dotarł do Mielnika udekorowanego flagami i bramami powitalnymi na przyjęcie Armii Czerwonej. Tego samego dnia przekroczył Bug i nocował w miejscowości Borsuki. Pomiędzy 25 a 29 września dotarł w rejon miejscowości Ostrów Lubelski.
29 września nastąpiło połączenie Dywizji Kawalerii “Zaza” z Samodzielną Grupą Operacyjną Polesie gen. Franciszka Kleeberga, co spowodowało zmianę koncepcji dalszych działań bojowych. Zamiast kierunku na Rzeszów, dywizja a z nią pułk zostały skierowane na północ do rejonu miejscowości Czemierniki. 2 października pod Serokomlą rozpoczęła się bitwa, w której wprawdzie 2 p.uł. poniósł straty, głównie 3 szwadron, ale cała brygada odniosła sukces. Następnego dnia panował względny spokój. Szwadrony zajmowały pozycje w rejonie Woli Gułowskiej. Natarcie niemieckie nastąpiło 4 października pod Zarzeczem w kierunku na Wolę Gułowską. Walki trwały przez cały dzień a ułani utrzymali szereg pozycji w miejscowości i dopiero wieczorem zostali zluzowani przez oddział piechoty. 5 października pułk walczył do zmroku na skraju lasu na południe od miejscowości Gułow, po czym odszedł w kierunku folwarku Lipiny. Pułk skapitulował w dniu 6 października 1939. Po ukryciu lub zniszczeniu części broni ułani odjechali do majątku Gułów, tam oddali resztę broni, po czym pomaszerowali w kierunku Twierdzy Dęblin.
Latem 1944 odtworzono 2 Pułk Ułanów Grochowskich Armii Krajowej. Powstał on na terenie Obwodu Bielskopodlaskiego II Inspektoratu Podlaskiego AK, w okolicach Bielska Podlaskiego, Brańska, Nurca i Hajnówki.
Pułk prowadził działania polegające na atakowaniu szlaków komunikacyjnych kolejowych i drogowych, niszczeniu linii telefonicznych oraz obrony ludności przed rabunkami i gwałtami. Pułk osiągnął stan 600 żołnierzy.
4 sierpnia 1944 po naradzie z udziałem oficerów Armii Radzieckiej w Brańsku, gdzie złożyli oni podziękowanie pułkowi za pomoc przy przełamywaniu oporu niemieckiego w rejonie Bielska Podlaskiego i Hajnówki, Pułk został rozwiązany.
